(парсы, афсане — ертегі, араб, хикаят — әңгіме — қазақ фольклорлық прозасынын, жанры. Бұл терминді орыс, Европа әдебиеттерінде қалыптасқан «легенда» (лат. legenda) —ұғымының баламасы ретінде қазақ фольклортануына С. Қасқабасов енгізген. Ә. X.— бағзы бір заманаларда болыпты-мыс делінетін оқиғаларға немесе пайғамбардың, әулие-әмбиелердін ғажайып істерін баяндайтын діни сюжеттерге негізделген, сондай-ақ нақтылы тарихи, кітаби дерек, тиянағы жоқ, таза қиялдың жемісі ретінде туған, фольклорлық прозаның көркемдік сипаты мейлінше қанық үлгісі. Ә. х.-дан аңызға да, миф, ертегілерге де тән жанрлық белгілер бірдей ұшырасады. Оқиғаның тым көне, архайкалық сипаты белгілі бір идеялық, тақырыптың бағдарды діттейтін сюжеттік-композициялық шарттылықтың басымдығы, көп нұсқалылық — ә. х-н негізгі ерекшеліктері. Ә. х. шартты түрде тарихи-мекеңдік, діни-кітаби, әлеуметтік-утопиялық деп үшке бөлінеді. Тарихи-мекеңдік ә. х. есте жоқ ескі дәуірде өткен оқиғалар, тарихи тұлғалар жайына арналады (Ескеңдір, Зұлқарнайын, Қызыр, Қорқыт туралы ә. х.). Діни-кітаби ә. х. құран хикаяларын мазмұндап, әулиелердің тағдыр-талайын, тіршілік тауқыметін, т. б. өзек етеді. (Мысалы, Аюп, Мұса, Әзірет-Әли, Нұх, т. б. туралы ә. х.). Ал әлеуметтік-утопиялық, ә. х. халықтың тәңірі алқаған абат мекен. Жер-ұйық хақындағы ой-ардағы ой-арманынан туындайды (Асан қайғы, Абат, Өтеген батыр іздейтін Жерұйық, Жиделі-Байсын туралы ә, х.). Доскенов Ғ.